www.jerzy.wojcik.com moje zainteresowania: Kopiec Powstania Warszawskiego - historia

Kopiec usypano z gruzów Warszawy w latach 1946-1950, gdy z przyczyn technicznych okazało się niemożliwe wykorzystanie ich do budowy przeciwpowodziowego wału ochronnego. Były to przeważnie porozbijane cegły i bloki betonu oraz żelbetu, a wybrane całe cegły użyto do odbudowy Warszawy. Usuwanie gruzów odbywało się przede wszystkim przy pomocy wozów konnych.
Architekt Stanisław Gruszczyński, Pracownik Biura Odbudowy Stolicy, wysunął projekt, aby gruz posłużył do usypania kopca "Pamięci Zburzonej Warszawy". Pomysł ten upadł.
Segregacja gruzów zburzonej Warszawy w 1946 r

Transport konny gruzów na kopiec
Wyładowanie transportu na kopcu w 1948 r

Kopiec stał się łysą górą, pełną gruzu z wystającymi poskręcanymi stalowymi zbrojeniami. Potem zasypano ją niewielką ilością gliny i piachu. Osobiście pamiętam, że planowano zorganizować na niej jakieś międzynarodowe zawody rajdowe. Góra zarosła gąszczem dzikich krzewów i drzew, a wykorzystywana była jedynie przez studentów różnych warszawskich uczelni na zajęcia przysposobienia wojskowego.

Widok pomnika Polski Walczącej
w 1994 roku

Dopiero w 1994 roku żołnierze zrzeszeni w Światowym Związku Żołnierzy Armii Krajowej, nie mogąc się doczekać pomnika przed gmachem Sejmu, z wielkim trudem wywalczyli u ówczesnych władz Warszawy zgodę na postawienie na kopcu prowizorycznego "Znaku Pamięci, który stał by się zastępczym symbolem Polski Walczącej", jako pierwszy pomnik Armii Krajowej. Autorem projektu i animatorem akcji był architekt Eugeniusz Ajewski "Kotwa", uczestnik Powstania Warszawskiego, wiceprezes ŚZŻAK.
Ponieważ sytuacja prawna terenu kopca nie była ustalona, komitet budowy pomnika otrzymał jedynie zgodę na ustawienie konstrukcji prowizorycznej. Powstała stalowa 15 metrowa bryła w formie AK-owskiej "Kotwicy" z kątowników stalowych pokrytych blachą oparta na dwóch słupach, między którymi umieszczone były daty 1 sierpnia - 27 września 1944. Budowa kosztowała 400 milionów ówczesnych złotych. Konstrukcję za półdarmo wykonała zaprzyjaźniona z komitetem firma "Nex Poi", kierowana przez dyr. Zygmunta Danielewicza, a teren na szczycie uporządkowali żołnierze z Nadwiślańskiej Jednosteki MSW WP.
Uroczyste otwarcie pomnika miało odbyć się 1 sierpnia 1994 roku w 50 rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego. Jednak w ostatniej chwili komitet stracił wykonawcę robót, a potem przyszły deszcze, więc betoniarki i samochody transportujące elementy konstrukcji nie mogły wjechać na strome zbocze kopca. Odsłonięcie pomnika odbyło się 8 sierpnia 1994 rok i pomnik poświęcony został przez ks, bp. dr. Zbigniewa Kraszewskiego, duszpasterza środowisk kombatanckich. Sztafeta złożona z harcerzy i żołnierzy przeniosła ogień z Grobu Nieznanego Żołnierza i przekazała znicz uczestnikowi Powstania. Ten wręczył znicz żołnierzowi, następnie harcerze wręczyli go sanitariuszce i zuchowi-przedszkolakowi w hełmie z biało-czerwoną opaską. Uroczystość zakończyła się Apelem Poległych i piosenkami powstańczymi, a patronował jej Światowy Związek Żołnierzy AK.

Potem o pomniku zapomniano. Konstrukcja prowizoryczna rdzewiała i zabazgrana została napisami przez wandali.
W roku 2000 wykonano remont pomnika polegający na odrdzewieniu i pomalowaniu konstrukcji, zabetonowaniu podstawy i uporządkowaniu drogi od strony ulicy Bartyckiej.
Obecnie góra jest w dalszym ciągu dziko zarośnięta, a jej podnóże to teren magazynów budowlanych, składy cementu i kafelków...

Widok Kopca od strony południowej
2003 r.
Widok obecny pomnika na szczycie kopca
2003 r.

Widok kopca od ulicy Czerniakowskiej
na tle ohydnych magazynów 2003 r.
Widok kopca od osiedla domków Pod Kopcem
2003 r.

Droga na kopiec od ulicy Bartyckiej 2003 r.


Widok z kopca na centrum Warszawy 2003 r..

W sierpniu 2004 roku z okazji 60-tej rocznicy Powstania Warszawskiego uporządkowano teren wokół pomnika, ustawiono polską flagę i zapalono znicze.

Uchwałą nr XXVII/513/2004 Rady miasta stołecznego Warszawy nadano nazwę Kopiec Powstania Warszawskiego.
Rozpoczęto budowę najdłuższych w Warszawie schodów na kopiec (250 m).


Teren wokół pomnika - sierpień 2004 r.

Widok schodów na kopiec - sierpień 2004 r.


Budowa schodów - sierpień 2004 r.

ZOBACZ RÓWNIEŻ:     przyszłość      nazwy      notatki      moje zbocze